Genciz, namlu gibi, /Ve çatal yürek,/ Barışa, bayrama hasret / Uykulara, derin, kaygısız, rahat…

Ahmet Arif, bu şiirini yazdığından bu yana dünya, barış yüzü görmedi. Kim bilir kaç nesil aynı hasreti çekecek. Dünyada kâr hırsına dayalı düzen sürdükçe savaş, savaş için silah tekellerinin kahrolası ölüm makinesi, mühimmat üretimi ve onların güdümündeki devletlerin halkın vergilerini bunlar için harcamaları dur durak bilmiyor. Kriz şartlarında bile azaltılmıyor askeri harcamalar…

SİLAHLANMA

Onca yokluk, yoksulluk varken bir türlü azalmıyor silahlanma ve bir türlü eksilmiyor ölüm kusan silahta teknolojik çılgınlıklar. Dünya, konvansiyonel silah adı verilen muhabere tankları, zırhlı muharebe araçları, topçu sistemleri, savaş uçakları ve saldırı helikopterleri ile silahlanma yarışını kanıksamış artık, bunda bir beis yok, telaş, kimyasal silahlar için. Silahsızlanma deyince artık sadece kitle imha silahları anlaşılıyor. Kitle imha silahlarının ve bunların fırlatma vasıtalarının yayılması, büyüyen bir tehdit olarak değerlendirilirken devletlerin bunlarla donanmaları neredeyse olağan sayılıyor. Korku, denetlenemez grupların kaçakçılık ve bazı devletlerin, mafyatik yapılarla işbirliği yapmaları sonucunda, söz konusu silahlara ulaşılmasının kolay hale gelmesi, bu silahların bazı gruplar tarafından elde edilmesi.

Konu, devletlerin bunları edinmesi olunca, tartışma bitiyor ve her yıl milyarlarca dolar, eğitimden, sağlıktan kesilip silahlara yatırılıyor. Küresel krizde bile devletler silahlanmaktan geri kalmadılar. Eğitimden, sağlıktan, sosyal yardımdan kestiler, işsizlik ve yoksulluk için kullanmaktan kaçtılar ama silaha harcamaktan kaçınmadılar.

YÜZDE 9 ARTIŞ

Kısa adı SIPRI olan Stockholm Uluslararası Barış Araştırması Enstitüsü verilerine göre, askeri harcamaya en çok para ayıranlar, aralarında Türkiye’nin de olduğu ülkeler, küresel krizde her şeyden kıstılar da asker bütçelerinden kısmadılar, kısmak ne kelime, hatta kriz dönemi 2009-2012 yıllarında asker harcamalarını yüzde 9’a yakın artırdılar.

Dünya askeri harcamalarının tek başına yüzde 40’ından fazlasını yapan ABD, kriz öncesi yüzde 3 olan büyüme hızı krizde yüzde 1’e düşse de askeri harcamalara dokunmadı, tersine yıllık harcamasını 50 milyar dolar arttırdı ve kriz döneminde 700 milyar dolara çıkardı.

Askeri harcamalar ile ilgili veriler, krizde bile bütçe kısmayan ABD emperyalizmi karşısında krizi fırsata çeviren ve yeni bir kutup oluşturan BRIC ülkeleri, Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin, askeri harcamalarını hızla artırdılar. En yüksek artışı yüzde 33 ile Çin gerçekleştirdi ve harcamasını 142 milyar dolara kadar çıkardı.

AB üyelerinden İngiltere, kayda değer bir tasarrufa gitmezken Almanya harcamalarını yüzde 3 arttırdı. Fransa ise azaltmak yerine harcamalarını korudu.

SIPRI, Avro Bölgesi’nin hastalarından İtalya, bütçesinde yaşadıkları onca sıkıntıya rağmen askeri harcamalarında radikal düşüşlere gitmedi ve harcamalarını ancak yüzde 7 daraltabildi. İspanya ise biraz daha adım attı ve asker bütçesini yüzde 20’ye kadar azalttı.

SIPRI verilerine bakılırsa Türkiye de 2008 askeri bütçesine göre kriz yıllarında harcamalarını azaltmak bir yana yüzde 9’a yakın arttırdı ve askeri harcamalarını 18 milyar dolara yaklaştırdı. Bu harcamaların yarısına yakını da silah harcamalarına ve ithalatla global silah tekelleri için harcandı.

MUSTAFA SÖNMEZ / YURT